دبیرستان زنده‌یاد حاج سید حسین نوایی

خواجه نصیرالدین در ۱۱ جمادی‌الاول سال ۵۹۷ قمری در طوس به دنیا آمد و به همین دلیل «طوسی» خوانده می‌شود. خواجه نصیر در کودکی، قرآن کریم، صرف، نحو و آداب را فرا گرفت.

از اولین اساتید وی، جدش محمد بن حسن در فقه و حدیث، و دایی‌اش نورالدین علی بن محمد شیعی در منطق و حکمت بوده‌اند.

خواجه نصیر، سپس با راهنمایی پدرش، نزد کمال‌الدین محمد ریاضیات آموخت، آن‌گاه نزد پدر خود علوم حدیث، روایت و فقه را فرا گرفت. در همین دوران که خواجه در ابتدای جوانی بود، شاخه‌های مختلف ریاضیات، یعنی حساب، هندسه و جبر را نیز به حد کمال فرا گرفت.

خواجه نصیر در حالی در ۱۸ ذی الحجه سال ۶۷۲ قمری درگذشت که برای سامان دادن به امور اوقاف و دانشمندان، در بغداد به سر می‌برد. او بنا به وصیت خود در جوار حرم کاظمین(ع) دفن شد.

درباره مذهب خواجه نصیرالدین طوسی، اقوال مختلفی وجود دارد. شواهد زیادی مبنی بر اثناعشری بودن او در دست است. او در اغلب‌ کتاب‌های کلامی خود همچون تجریدالاعتقاد، به‌ دوازده‌ امام‌ و وجوب‌ عصمت آن‌ها اشاره دارد.

خواجه نصیر طوسی را در علم ، همتای بوعلی‌ سینا دانسته‌اند؛ گرچه ابن سینا در طب سرآمد بود و خواجه‌نصیر، در ریاضیات. دفاع خواجه نصیرالدین طوسی از فلسفه مشاء و تبدیل کلام شیعه به کلام فلسفی، از ابتکارات وی دانسته شده است.

خواجه نصیرالدین طوسی، ساخت رصدخانه مراغه را به هلاکوخان مغول پیشنهاد کرد و ساخت آن از سال ۶۵۷ قمری آغاز شد. همچنین او کتابخانه بزرگی با ۴۰۰ هزار کتاب در مراغه ساخت. برخی از محققان، مسلمان شدن جانشینان هلاکو را نتیجه تلاش‌های خواجه نصیر دانسته‌اند.